Het einde van het samenlevingscontract

 

Een samenlevingscontract wordt aangegaan voor de periode zolang de ongehuwde samenwoning duurt, ofwel voor onbepaalde tijd. 

Toch wordt om onduidelijkheid te voorkomen, in het samenlevingscontract geregeld hoe het samenlevingscontract eindigt. 

Dit kan op de volgende manieren: 

• door overlijden; 
• door feitelijk uit elkaar gaan en op een apart adres te gaan wonen; 
• door een huwelijk of een geregistreerd partnerschap; 
• door opzegging. 

 

 

Overlijden.

Het samenlevingscontract eindigt bij overlijden, door een verblijvingsbeding of door een testament kunt u elkaar verder beschermen.

 

Huwelijk/Geregistreerd partnerschap 

Een samenlevingscontract eindigt door een huwelijk of een geregistreerd partnerschap. Omdat de wet haar eigen regels kent voor een huwelijk en geregistreerd partnerschap vervallen de regels uit het samenlevingscontract. Indien u geen algehele gemeenschap van goederen wilt dient u voor het sluiten van het huwelijk of partnerschap huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden te maken. Bij Tineke Groot Notaris bent u hiervoor aan het juiste adres.

 

Opzegging

Een samenlevingscontract door opzegging van een van de partners kan worden beëindigd. Het moet mogelijk zijn het contract eenzijdig te verbreken, als de ander niet mee wil werken. In de huwelijkse situatie heeft de wetgever dit geregeld door middel van een echtscheiding of ontbinding geregistreerd partnerschap.  Eenzijdig kan het huwelijk of geregistreerd partnerschap zo verbroken worden.

 

Gevolgen bij uit elkaar gaan 

Indien de samenwoning eindigt door het feitelijk verbreken van de relatie zal tussen de partners de balans moeten worden opgemaakt en zal het gemeenschappelijk vermogen moeten worden verdeeld. Ieders privé-vermogen voor zover aantoonbaar, behoeft vanzelfsprekend niet te worden verdeeld. Wel is het mogelijk dat er in het kader van het einde van de relatie nog verrekeningen tussen de partners moeten plaatsvinden. Daarbij valt te denken aan verrekeningen op grond van afspraken in het kader van het eventueel jaarlijks verrekenen van de inkomsten, maar ook verrekeningen in het kader van privé investeringen door een van de partners in het gemeenschappelijk vermogen. Een goede administratie is hierbij erg belangrijk. Zonder deze administratie is het onmogelijk om alle geldstromen tussen de partners en de daaruit voortvloeiende verrekeningen goed in beeld te brengen. Ook de vervaltermijnen voor de verrekening van de kosten van de huishouding spelen hierin een rol. Ook de inboedellijsten, de bewaarde kassabonnen van aankopen, aankoopfacturen en bankafschriften kunnen dan hun nut bewijzen. 

 

Verdeling 

Indien de samenwoning wordt beëindigd door uit elkaar gaan zal het gemeenschappelijk vermogen tussen de partners moeten worden verdeeld. 

Naast inboedel behoort hiertoe de gemeenschappelijke woning, voorzover beide partners daarvan eigenaar waren. 

 

 

Verdeling van de woning 

Omdat de verdeling van de eigen woning in het kader van het uiteengaan in een samenwoningsrelatie of in het kader van een echtscheiding of ontbinding van een geregistreerd partnerschap niet of nauwelijks van elkaar verschilt, is hieraan een aparte rubriek gewijd op de website. Uitgebreide informatie kunt u vinden onder de rubriek verdeling bij Huis en hypotheek. 

 

Geschillenregeling 

Indien er tussen de partners geschillen ontstaan, zou dit kunnen leiden tot lange gerechtelijke procedures. Omdat meestal geen van de partners daarmee gebaat is, wordt in een samenlevingscontract gebruikelijk een geschillenregeling opgenomen. 

 

Partnerpensioen 

Een partnerpensioen is een pensioen voor de achterblijvende partner. Dit pensioen wordt uitgekeerd vanaf het moment van overlijden van de partner tot aan het moment van het overlijden van de andere partner, het wordt ook wel nabestaandenpensioen genoemd. Bij overlijden van een van de partners krijgt de langstlevende partner rechten ten aanzien van het opgebouwde pensioen. Pensioenfondsen stellen vaak wel bepaalde voorwaarden om in aanmerking te komen voor partnerpensioen. Het is dus belangrijk om navraag te doen bij het pensioenfonds waar u bent aangesloten aan welke voorwaarden u moet voldoen om in aanmerking te komen voor partnerpensioen. Het pensioenfonds zal in ieder geval op de hoogte moeten zijn van het bestaan van uw partner. Het is dus belangrijk het samenwonen te melden bij uw pensioenfonds. Vaak dient een kopie van een samenlevingscontract te worden overlegd aan de pensioenuitvoerder om in aanmerking te komen voor partnerpensioen. Soms wordt ook een minimale duur van de samenwoning geëist. 

 

Aanvullende regelingen 

Omdat een samenlevingscontract afspraken bevat tussen de partners onderling, is het ook mogelijk andere afspraken te maken in het kader van het samenleven. 

Hieronder worden een paar voorbeelden genoemd en nader uitgewerkt. 

 

1. Periodieke verrekening van inkomsten 

Partners die ongehuwd samenwonen hebben geen gemeenschappelijk inkomen. Het inkomen van ieder van de partners wordt allereerst aangewend voor de huishoudkosten en wat daarna resteert is voor ieder privé. Vaak wordt dit niet als wenselijk ervaren, met name in de situatie dat een van de partners parttime werkt en tevens een gedeelte van de zorg voor de kinderen op zich neemt. 

Het is dan ook mogelijk afspraken te maken dat het inkomen uit arbeid van beide partners na aftrek van de kosten van de huishouding bij helfte tussen de partners wordt gedeeld. Deze verdeling gebeurt gewoonlijk jaarlijks. Een dergelijke afspraak wordt ook vaak gemaakt in huwelijkse voorwaarden of voorwaarden van geregistreerd partnerschap.. 

Wel is dan van belang dat er ook daadwerkelijk uitvoering aan deze afspraak wordt gegeven. Gebeurt dit niet dan kunnen er bij het einde van de relatie problemen ontstaan welk bedrag nog moet worden verrekend. Vaak wordt daarom ook een vervaldatum opgenomen waarna niet meer verrekend kan worden. Indien partners niet verrekenen voor die datum, vervalt het recht.

 

2. Eindafrekening bij het einde van de samenwoning 

Omdat een periodieke verrekening van inkomsten discipline vergt van de beide partners, kan het wenselijk zijn, in aanvulling op een periodiek verrekenbeding ook een eindafrekening op te nemen. Indien er dan tussen de partners geschil ontstaat met betrekking tot de uitvoering van het periodiek verrekenbeding bij het einde van de relatie, kan teruggegrepen worden op de eindafrekening. In deze eindafrekening worden dan afspraken gemaakt welk bedrag wordt aangemerkt als inkomen dat nog gedeeld moet worden, indien dit niet jaarlijks is gebeurd. 

 

3. Eindafrekening met betrekking tot de woning 

Indien de woning eigendom is van een van de partners en de andere partner eigen vermogen in deze woning heeft geïnvesteerd of gaat investeren bestaat vaak de wens tussen partijen om afspraken te maken dat de waardestijging, waardedaling van de woning vanaf een bepaald bedrag of vanaf een bepaalde waarde tussen partijen wordt gedeeld bij het einde van de samenwoning. Dit heeft dan niet tot gevolg dat de partner niet eigenaar van de woning alsnog de eigendom van de woning verkrijgt bij het einde van de samenwoning. Wel heeft dit tot gevolg  dat er een compensatie wordt gegeven voor het door hem/haar geïnvesteerde bedrag in de vorm van een stukje meedelen in de waardestijging van de woning. 

Op grond van het feit dat het niet gebruikelijk is rente te vragen voor het geïnvesteerde bedrag, zou anders de onwenselijke situatie ontstaan, dat het geïnvesteerde bedrag door geldontwaarding en renteloosheid geen opbrengst heeft, terwijl de woning door de investeringen juist wel in waarde stijgt.

Allerlei afspraken zijn in dit verband mogelijk. Tineke Groot Notaris kan u daarbij helpen. 

 

4. Alimentatie 

Gehuwden en geregistreerd partners zijn verplicht voor elkaar te zorgen tijdens het huwelijk. Deze zorgplicht kan zich na het einde van het huwelijk vertalen in een alimentatieplicht. 

Voor ongehuwd samenwonenden is er geen wettelijke alimentatieplicht. Indien de wens daartoe bij de partners aanwezig is, zal een alimentatieplicht dan ook expliciet in een samenlevingsovereenkomst moeten worden opgenomen.