Hieronder worden enkele begrippen uitgelegd, die veel voorkomen bij het opmaken van een testament.
Click een van de begrippen aan voor meer informatie:
Een uitsluitingsclausule heeft tot gevolg dat de erfenis of de schenking privé eigendom blijft van de erfgenaam of legataris. Een uitsluitingsclausule bij een schenking heeft tot gevolg dat de schenking privé eigendom blijft. Bij een echtscheiding hoeft de erfenis of het legaat dan niet verdeeld te worden met de ex partner. Deze blijft privé eigendom. Hetzelfde geldt voor de schenking. Er zijn verschillende soorten uitsluitingsclausules. De belangrijkste zijn de harde uitsluitingsclausule en de zachte uitsluitingsclausule. Bij een harde uitsluitingsclausule is de erfenis of schenking ongeacht hoe het huwelijk eindigt van de erfgenaam of begiftigde altijd privé eigendom. Bij een zachte uitsluitingsclausule is de erfenis of schenking alleen privé eigendom van de erfgenaam of begiftigde indien het huwelijk eindigt door echtscheiding. Bij overlijden mag de erfenis of schenking wel gemeenschappelijk eigendom zijn.
Door de invoering van het nieuwe systeem van huwelijksvermogensrecht met ingang van 1 januari 2018, is erfenisvermogen of schenkvermogen van rechtswege privé van een echtgenoot. De mogelijkheid bestaat middels een zogenaamde insluitingsclausule te bepalen dat dit vermogen toch gemeenschappelijk eigendom is van de echtgenoten. Deze mogelijkheid is voorbehouden aan degene die het testament maakt, de testateur, of aan de schenker.
Degene die het testament maakt.
De persoon die overlijdt en de erfenis nalaat.
Dit is een executeur die alleen de bevoegdheid heeft om de begrafenis, uitvaart of crematie te regelen.
De begrafenisexecuteur is geen beheersexecuteur, dat wil zeggen dat hij niet de bevoegdheid heeft om schulden van de nalatenschap te betalen en de goederen van de nalatenschap te beheren. De taak van de begrafenisexecuteur is dus beperkt van omvang.
De executeur heeft tot taak de goederen van de nalatenschap te beheren en de schulden van de nalatenschap te voldoen. De wet geeft de mogelijkheid de taken van de executeur verder uit te breiden of in te perken.
Meestal heeft de beheersexecuteur de volgende taken:
- Het beheer van de nalatenschap;
- Het betalen van schulden en indien nodig, daarvoor goederen te gelde maken;
- Het vertegenwoordigen van de erfgenamen;
- Het aanwijzen van een boedelnotaris;
- Het opmaken van een boedelbeschrijving;
- Het verzorgen van de aangifte voor de erfbelasting;
- Het informeren van legatarissen en het uitkeren van de legaten;
- Het informeren van de erfgenamen en het afleggen van rekening en verantwoording.
De executeur afwikkelingsbewindvoerder heeft naast de taken van beheersexecuteur ook de mogelijkheid om goederen van de nalatenschap te verkopen, zulks ongeacht of dit nodig is voor de betaling van schulden. Daarnaast heeft de executeur afwikkelingsbewindvoerder vaak de mogelijkheid om de nalatenschap naar eigen inzicht te verdelen, dus zonder medewerking van de erfgenamen.
Wilsrechten spelen een rol bij de wettelijke verdeling
Wilsrechten zijn rechten die kinderen hebben en die zij in kunnen roepen als de langstlevende ouder gaat hertrouwen. Door het inroepen van het wilsrecht krijgt het kind goederen ter waarde van het erfdeel (de vordering op de langstlevende ouder) in eigendom. Wel behoudt de langstlevende ouder het vruchtgebruik van die goederen. Door het inroepen van het wilsrecht wordt voorkomen dat goederen uit de nalatenschap via de stiefouder uit het vermogen van de eigen ouder verdwijnen en zo uiteindelijk na overlijden niet aan het kind toekomen. Als het kind bij hertrouwen geen wilsrecht heeft uitgeoefend, ontstaat een nieuwe mogelijkheid bij het overlijden van de ouder. Ook dan heeft het kind het recht zijn wilsrecht uit te oefenen ten opzichte van de stiefouder. Door de wettelijke verdeling verkrijgt de langstlevende stiefouder immers alle goederen van de nalatenschap. Deze goederen zouden zonder de stiefouder aan het kind zijn toegevallen.
Een erfgenaam is een persoon aan wie volgens de wet of volgens een testament een bepaald gedeelte van de nalatenschap door de overledene wordt nagelaten.
Het is mogelijk om in een testament aan het vermaken van bepaalde vermogensbestanddelen of aan het vermaken van een bepaald gedeelte van de erfenis een opdracht te verbinden. Dit heet een testamentaire last. Indien de opdracht niet of niet naar behoren wordt uitgevoerd kan via de rechter de making in het testament ongedaan worden gemaakt. Een veel voorkomende last is de verzorging van een huisdier. Het is goed te bedenken dat bij plotseling vroegtijdig overlijden van het huisdier de last vervalt en het gedeelte van de erfenis dan niet aan de erfgenamen behoeft te worden teruggegeven.
Een legaat is een making in het testament waardoor de persoon die dit legaat verkrijgt, de legataris, een vorderingsrecht op de nalatenschap verkrijgt tot afgifte van het goed of vermogensbestanddeel. Het aanvaarden van een legaat is vormvrij. Een legataris is niet gehouden bij te dragen in het eventuele tekort van de erfenis.
Een legataris is schuldeiser van de nalatenschap.
In de volgorde van afwikkeling komen de legaten als laatste aan de beurt, namelijk pas nadat de begrafeniskosten en de kosten van de executeur en boedelafwikkeling zijn voldaan. Indien er dan een ontoereikend saldo is, worden de legaten naar evenredigheid verminderd, tenzij in het testament een andere regeling is opgenomen.
Indien een persoon gehuwd was en kinderen achterlaat, geldt de wettelijke verdeling. De gehele erfenis, te weten de bezittingen en schulden komen dan toe aan de langstlevende echtgenoot. De kinderen houden hun erfdeel tegoed in de vorm van een vordering op de langstlevende ter grootte van hun erfdeel in het saldo van de nalatenschap. Deze vordering is opeisbaar bij overlijden van de langstlevende. In een testament kunnen nadere regelingen worden opgenomen wanneer de vordering eveneens opeisbaar is.
In een flexibel testament of zogenaamd combi testament heeft de langstlevende na overlijden van de partner een aantal keuzemogelijkheden met betrekking tot de erfenis van de overledene. Deze keuzemogelijkheden zijn divers. De bedoeling is een bescherming op maat te bieden aan de langstlevende partner, met de nodige bescherming, maar ook met een niet te hoge erfbelastingdruk. Uitgangspunt is vaak de quasi wettelijke verdeling. Bij deze quasi wettelijke verdeling wordt de nalatenschap verdeeld alsof de wettelijke verdeling geheel of gedeeltelijk van toepassing was. Daarnaast worden keuzelegaten opgenomen. Dat geeft de langstlevende de mogelijkheid om naar keuze goederen in eigendom te verkrijgen vanuit de nalatenschap of in vruchtgebruik te verkrijgen vanuit de nalatenschap.
Een flexibel testament is een belangrijke tool in de Estate planning.
Voordelen van een dergelijk testament zijn:
- Er kan snel en slim worden ingespeeld op veranderde wetgeving
- Doordat door de flexibiliteit in het testament de omvang van de erfdelen van de kinderen kan worden beïnvloed, kan belasting bespaard worden
- Goederen die waarschijnlijk in waarde zullen stijgen kunnen rechtstreeks aan de kinderen worden toebedeeld, met eventueel een gebruiksrecht voor de langstlevende. De waardestijging van deze goederen na overlijden van de langstlevende is dan onbelast voor de erfbelasting
- De erfenis kan flexibel worden verdeeld.
Nadelen van een dergelijk testament zijn:
- De wettelijke verdeling werkt van rechtswege, nu de langstlevende na het overlijden nog diverse keuzes dient te maken, blijft de uiteindelijke verdeling van de nalatenschap langere tijd onzeker;
- Er moeten kort na overlijden een aantal essentiele keuzes worden gemaakt in een emotionele periode;
- Aan de afwikkeling van een flexibel testament zijn meer kosten van adviseurs verbonden, te weten fiscalisten, accountants en notarissen;
Een flexibel testament is alleen zinvol indien het vermogen een bepaalde omvang heeft.
Met een opvullegaat regelt de overledene dat zijn partner de keuze heeft om een groter deel uit de nalatenschap te verkrijgen dan wat op grond van de erfstelling het geval is. Meestal wordt bij een opvullegaat een erfstelling opgenomen waarbij de langstlevende partner 1% van de nalatenschap verkrijgt en de kinderen gezamenlijk 99%. De langstlevende kan door het opvullegaat een bedrag extra uit de nalatenschap verkrijgen. Bedoeling bij het opvullegaat is dat de vrijstellingen van de langstlevende en de kinderen optimaal worden benut. Het opvullegaat is als zodanig een mogelijkheid om de te betalen erfbelasting te beïnvloeden. De langstlevende echtgenoot heeft een veel grotere vrijstelling voor de erfbelasting dan de kinderen. Door het opvullegaat goed in te zetten kan de erfbelasting bij het eerste overlijden gedrukt worden.
In een vruchtgebruik testament is geregeld dat de kinderen eigenaar worden van het gehele of een deel van het vermogen. De partner verkrijgt het gebruiksrecht van dit vermogen. Dit gebruiksrecht van de langstlevende partner eindigt bij overlijden. In het testament kunnen aanvullende regels worden opgenomen dat het vruchtgebruik eerder eindigt. Voorbeelden hiervan zijn:
- Het vruchtgebruik eindigt na een bepaalde periode;
- Het vruchtgebruik eindigt bij hertrouwen of samenwonen met een ander;
- Het vruchtgebruik eindigt bij opname in een verzorgingsinstelling.
Een voordeel van een vruchtgebruik testament is dat indien het vermogen na overlijden van de eerste partner in waarde stijgt, deze waardestijging voor de erfbelasting onbelast bij de kinderen terecht komt.
Een nadeel van een vruchtgebruik testament is dat bij verkoop van de woning of vestigen van een hypotheek op de woning de medewerking van de kinderen nodig is.
In echtscheidingstestament regelt u dat bij uw overlijden uw toekomstige ex partner niet meer van u erft. Tevens regelt u, indien er minderjarige kinderen zijn, dat de afwikkeling van de erfenis bij uw overlijden niet via uw toekomstige ex partner loopt. Voor de afwikkeling van de nalatenschap wijst u dan een andere persoon als executeur aan. Ook regelt u bij minderjarige kinderen dat uw ex partner niet het beheer heeft over de erfenis en geen recht heeft op het ouderlijk vruchtgenot (de rente over de erfenisgelden). Dit beheer over de erfenis kunt u ook nadat uw kind de 18 jarige leeftijd heeft bereikt door laten lopen tot een latere leeftijd.
Een echtscheidingstestament wordt vaak aangevuld met een echtscheidingstweetrap. In de echtscheidingstweetrap regelt u dat datgene wat uw kinderen krijgen, na het overlijden van uw kinderen niet door vererft naar uw ex partner, maar naar de andere kinderen.
In een quasi wettelijke verdelingstestament bootst u voor de situatie van de wettelijke verdeling na. Indien de langstlevende ouder in een situatie met kinderen de wettelijke verdeling ongedaan wil maken, hanteert de wet daarvoor een termijn van 3 maanden. Door te kiezen voor een andere testamentsvorm waarbij de wettelijke verdeling wordt nagebootst, kan flexibeler met deze termijn worden omgegaan.
Gevolg van de quasi wettelijke verdeling is dat er eerst een onverdeeldheid ontstaat en dat keuzes over de verdeling van het vermogen worden uitgesteld. Nadeel van de quasi wettelijke verdeling is dat een verdeling van de nalatenschap nodig is en dus een extra handeling in het kader van de afwikkeling. Indien bij deze afwikkeling schuldeisers betrokken zijn, is hun toestemming vereist voor het toedelen van de schulden.
Met het opnemen van een dertig dagen clausule wordt voorkomen dat vermogen in dezelfde nalatenschap twee maal vererft. Een erfgenaam die binnen dertig dagen na de overledene overlijdt, erft dan niet. De dertig dagen clausule voorkomt dat het vermogen via de overledene en via het wettelijke erfrecht van deze erfgenaam of via het testament van deze erfgenaam kort na het overlijden van de overledene naar een ander vererft, wat niet de bedoeling van de overledene was.
Een dertig dagen clausule of een tweetrapstestament kan dan een oplossing zijn.
Voor het voorkomen van dubbele erfbelasting is het opnemen van een dertig dagen clausule niet noodzakelijk. De successiewet bevat een faciliteit ten aanzien van verkrijgingen van personen die kort (dertig dagen) na elkaar overlijden.
Een ander woord voor de dertig dagen clausule is rampenclausule.
Er zijn verschillende soorten tweetrapstestamenten
In het tweetrapstestament tussen ouders en kinderen, het langstlevende tweetrapstestament wordt de langstlevende partner eerst tot enig erfgenaam benoemd. De kinderen zijn bij het eerste overlijden nog geen erfgenaam. De kinderen worden pas erfgenaam van de eerst overleden ouder na het overlijden van de langstlevende ouder. Zij verkrijgen dan alsnog de erfenis van de eerststervende ouder, via de langstlevende ouder. De bedoeling van een tweetrapstestament is dat optimaal gebruik wordt gemaakt van de grote vrijstelling van de langstlevende partner. Een tweetrapstestament leidt tot uitstel van erfbelasting die over de erfdelen van de kinderen betaald moet worden. Dit kan zinvol zijn indien het vermogen van de ouders met name vast zit in een woning en er weinig contanten en liquiditeiten zijn.
In een echtscheidingstweetrapstestament regelt de erflater dat hetgeen zijn kinderen verkrijgen, bij overlijden van een van de kinderen niet door vererft naar zijn ex partner, maar naar de andere kinderen. Een dergelijk testament wordt meestal aangevuld met een executeursbepaling en testamentair bewind bepaling.
In een testament kan een bewindvoerder worden benoemd die het beheer voert over het erfenisvermogen. Het bewind kan vanwege verschillende reden worden ingesteld, bijvoorbeeld omdat de persoon nog te jong is om zelfstandig met het vermogen om te gaan. Belangrijk is in het testament vast te leggen waarom het bewind is ingesteld en voor welke periode. Het gevolg van een testamentair bewind is dat over het erfenisvermogen niet zelfstandig kan worden beschikt. Dit kan alleen met medewerking van de bewindvoerder.
De legitieme of legitieme portie is het wettelijk erfdeel waarop een kind altijd recht heeft. De legitieme portie is grofweg de helft waar iemand recht op zou hebben zonder testament. Door het inroepen van de legitieme wordt een onterfd kind geen erfgenaam. Wel wordt hij daardoor schuldeiser van de nalatenschap. Om een beroep te doen op de legitieme is het niet noodzakelijk dat een kind onterfd is. Ook niet onterfde kinderen kunnen een beroep doen op hun legitieme portie. Een beroep op de legitieme moet binnen vijf jaar na het overlijden worden kenbaar gemaakt. Het is daarbij niet van belang of de legitieme al opeisbaar was. Een legitieme is meestal niet opeisbaar als er nog een langstlevende partner is. Aan het inroepen van de legitieme portie zijn geen vormvoorschriften gebonden. Het is vormvrij.
De afstammeling die de legitieme inroept wordt legitimaris genoemd.
Een codicil is een handgeschreven testament, voorzien van datum en handtekening waarin bepaalde goederen kunnen worden nagelaten aan bepaalde personen. Dit betreft inboedel en sieraden en kleding. De inboedel en de sieraden dienen wel gespecificeerd te worden vermeld.
Voor het snel, efficiënt en tegen een gunstige prijs oprichten van een vereniging bent u bij Tineke Groot Notaris te Oisterwijk aan het juiste adres. Graag willen wij de oprichting van uw vereniging verzorgen. Ook kunnen wij u behulpzaam zijn bij het vastleggen van de statuten van de vereniging in een notariële akte. De vereniging krijgt zo de status van een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid.
Indien u het prettig vindt om te weten wat er zoal bij een oprichting van een vereniging komt kijken, nodig ik u uit om verder te lezen.
Natuurlijk is het ook mogelijk om ons telefonisch of per e-mail te benaderen, waarna wij zo spoedig mogelijk met u contact op zullen nemen om de oprichting van uw vereniging in goede banen te leiden. Heeft u haast? Klik dan op contact opnemen en wij nemen zo spoedig mogelijk contact met u op.
Raadhuisstraat 9
5066 AP Moergestel
Telefoon: 013-5286847
Fax: 013-5216511
E-mail: info@tinekegrootnotaris.nl
Postbus 90, 5066 ZH Moergestel
Openingstijden:
Maandag tot en met vrijdag tussen 8:30 uur en 12:00 uur en tussen 13:00 uur en 17:00 uur